Verlof om je kind op te voeden

Voor wie?

Ouderschapsverlof is een individueel recht voor werknemers in de privésector. Het geeft je de mogelijkheid om je werkprestaties tijdelijk te onderbreken of te verminderen, zodat je meer tijd kan besteden aan de opvoeding van je kind. Het is ook van toepassing op contractueel en statutair personeel van gemeentelijke en provinciale besturen. Wie werkzaam is in het onderwijs, de openbare sector of een autonoom overheidsbedrijf, valt niet onder het toepassingsgebied van deze regeling.

Het is een recht dat voor elke ouder afzonderlijk en voor elk kind geldt. Alleen de biologische of adoptieouders kunnen ouderschapsverlof opnemen voor hun kind(eren). In geval van een meerling wordt het verlof per kind toegekend en niet per zwangerschap.

Voorwaarden

Je kan echter alleen aanspraak maken op dit recht als je gedurende een periode van 15 maanden voorafgaand aan je aanvraag, minstens 12 maanden (niet noodzakelijkerwijs opeenvolgend) een arbeidsovereenkomst hebt bij dezelfde werkgever.

Wanneer mag je het opnemen?

Ouderschapsverlof kan opgenomen worden vanaf de geboorte of adoptie van het kind tot zijn/haar 12e verjaardag. De leeftijdsgrens is echter 21 jaar wanneer het kind een fysieke of mentale beperking heeft van ten minste 66% of een aandoening heeft waarvoor ten minste vier punten toegekend worden in pijler van de medisch-sociale schaal in de zin van de regelgeving betreffende de kinderbijslag.

Duur

Je hebt 3 manieren om het ouderschapsverlof op te nemen

1. Of je nu voltijds of deeltijds werkt, speelt geen rol. Je kan gedurende 4 maanden volledig stoppen met werken. Je mag die 4 maanden ook opsplitsen in periodes van een maand of een veelvoud daarvan;
2. Als je voltijds werkt, kan je gedurende 8 maanden zonder onderbreking halftijds werken. Deze 8 maanden kan je ook verdelen over periodes van 2 maanden of een veelvoud daarvan.
3. Als je voltijds werkt, kan je je prestaties met een vijfde verminderen gedurende een periode van 20 maanden. Deze periode mag je ook opsplitsen in stukken van 5 maanden of een veelvoud daarvan.

Je kan de 3 systemen combineren. Hou daarbij wel rekening met het volgende principe: 1 maand volledig stoppen = 2 maanden halftijds stoppen = 5 maanden 1/5 minder werken.

Wat moet je doen?

Werkgever

Je moet je werkgever ten minste 2 maanden en ten hoogste 3 maanden op voorhand op de hoogte brengen door middel van een aangetekende brief of een gewone brief, waarvan je een kopie door je werkgever moet laten ondertekenen voor ontvangst. Deze periode kan in onderling overleg tussen de werkgever en werknemer ingekort worden.

In deze brief moet het type en de begin- en einddatum van het ouderschapsverlof vermeld worden. Bovendien moet je je werkgever uiterlijk bij het begin van het ouderschapsverlof de documenten met betrekking tot de adoptie of de inschrijving in het bevolkingsregister of het vreemdelingenregister en een adoptieattest bezorgen.

Je moet telkens een nieuwe aanvraag indienen voor elke ononderbroken periode van ouderschapsverlof.

Opgelet: In principe kan de werkgever het verlof niet weigeren. Hij kan het wel maximaal 6 maanden uitstellen als dat nodig is voor de goede werking van het bedrijf. Hij laat dat schriftelijk weten binnen de maand na de aanvraag.

RVA

Om een uitkering van de RVA te krijgen, moet je je aanvraag (via het daarvoor bestemde formulier) bezorgen aan de RVA. Je moet het formulier ten vroegste 6 maanden voor en ten laatste 2 maanden na de aanvangsdatum van de onderbreking opsturen. Het is ook mogelijk om het formulier elektronisch in te dienen op www.socialsecurity.be.

Bescherming tegen ontslag

Vanaf de dag van de aanvraag tot 3 maanden na afloop van het ouderschapsverlof, geniet de aanvrager een speciale bescherming tegen ontslag.

Welk bedrag?

Voor de periode waarin de arbeidsovereenkomst geschorst is (geheel of gedeeltelijk), betaalt de werkgever geen loon. Je ontvangt dan een uitkering van de RVA.

Je stopt helemaal met werken (volledige schorsing)

Voltijdse werkkrachten hebben recht op een uitkering van 816,56 euro bruto per maand (bedrag op 01/06/2017). Deeltijdse werkkrachten krijgen per maand een deel van dit bedrag, naargelang de duur van hun normale arbeidsprestaties.

Je werkt minder (beperking van de prestaties)

Werk je tijdelijk halftijds? Dan heb je recht op een uitkering van 409,27 euro bruto per maand. Beperk je je arbeidsprestatie met een vijfde? Dan ontvang je maandelijks een uitkering van 138,84 euro bruto of 186,71 euro bruto als je een alleenstaande werknemer bent (dit wil zeggen als je uitsluitend samenwoont met een of meerdere kinderen ten laste) (bedragen op 01/06/2017).

Alle ouders hebben recht op een 4e maand ouderschapsverlof, maar de uitkeringen voor deze 4e maand worden slechts toegekend voor geboortes of adopties na 8 maart 2012. Voor geboortes en adopties voor deze datum betreft het onbetaald verlof.

Als pleegouder heb je eenmalig recht op 6 weken pleegouderverlof als een pleegkind voor minstens 6 maanden in je gezin komt wonen.

Duur

De pleegzorg voor een minderjarig kind geeft je recht op een pleegouderverlof van maximaal 6 weken.

In sommige gevallen kun je deze basisperiode verlengen:

• Ben jij alleen als pleegouder? Dan kun je deze basisperiode met 1 week verlengen.
• Ben je met twee pleegouders? Dan kan slechts 1 van jullie deze basisperiode met 1 week verlengen.
• Ben je pleegouder voor een minderjarig kind met een handicap? Dan kun je de duur van het pleegouderverlof verdubbelen als het kind getroffen is door een lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid van ten minste 66%, of door een aandoening die tot gevolg heeft dat ten minste 4 punten toegekend worden in pijler 1 van de medisch-sociale schaal, of door een aandoening die tot gevolg heeft dat ten minste 9 punten toegekend worden in de drie pijlers samen van de medisch-sociale schaal.
• Ben je pleegouder voor meerdere minderjarige kinderen tegelijkertijd in het kader van langdurige pleegzorg? Dan kun je je pleegouderverlof verlengen met 2 weken.

Je bent niet verplicht om het maximale aantal weken op te nemen. Je pleegouderverlof moet wel minstens 1 volledige week of een veelvoud daarvan tellen. Bijvoorbeeld: Je kunt 2, 3 of 4 volledige weken opnemen, maar je kunt niet 1,5 week of 2,5 weken opnemen. Je moet je pleegouderverlof zonder onderbreking opnemen.

Wanneer kun je je pleegouderverlof opnemen?

Het pleegouderverlof moet aanvangen binnen 12 maanden volgend op de inschrijving van het kind als deel uitmakend van het gezin van de werknemer in het bevolkingsregister of in het vreemdelingenregister van de gemeente waar het kind zijn of haar verblijfplaats heeft.

Hoeveel bedraagt de uitkering van het pleegouderverlof?

Je werkgever betaalt de 3 eerste dagen van je pleegouderverlof. Voor de rest van de periode betaalt je ziekenfonds een uitkering voor alle dagen van de week, met uitzondering van zondag. Die uitkering bedraagt 82% van het begrensde gederfde loon.

Welke stappen moet je nemen bij je ziekenfonds?

Je moet een aanvraag indienen bij je ziekenfonds. Als je kind een handicap heeft, moet ook een certificaat worden toegevoegd.

Welke stappen moet je nemen bij je werkgever?

Je moet je werkgever minstens een maand voor de start van je verlof informeren, hetzij door middel van een aangetekende brief, hetzij door de afgifte van een schriftelijke kopie waarbij de werkgever tekent voor ontvangst.

Hervatting van het werk

Werknemers en werklozen

Je moet zo snel mogelijk een bewijs van hervatting van de arbeid of de werkloosheid bezorgen aan je ziekenfonds. Dit document is afkomstig van het ziekenfonds en moet worden ingevuld door de werkgever of de organisatie die de werkloosheidsuitkering betaalt. Vergeet als werkloze niet opnieuw te registreren bij de VDAB of Actiris. Als je besluit thuis te blijven om voor je kind te zorgen, moet je dit ook schriftelijk aan je ziekenfonds melden.

Zelfstandigen

Als zelfstandige en gevrijwaarde, moet je je ziekenfonds binnen twee dagen een bewijs van werkhervatting voor zelfstandigen bezorgen.

Alle werknemers uit de privésector hebben recht op tijdskrediet. Het is een systeem waarin je een periode minder kunt werken of helemaal kunt stoppen met werken.

Voor wie?

Met het tijdskrediet kunnen alle werknemers in de privésector hun werkprestaties volledig onderbreken, halftijds onderbreken of met 1/5e verminderen met een uitkering van de RVA. Vandaag bestaat nog enkel het tijdskrediet 'met motief'. Het tijdskrediet 'zonder motief' is afgeschaft. Er zijn 6 vormen van tijdskrediet met motief. Ze zijn onderverdeeld in 2 categorieën: tijdskrediet om te 'zorgen voor een ander' en tijdskrediet om 'een opleiding te volgen':

• zorgen voor je kind(eren) jonger dan 8 jaar;
• zorgen voor een ernstig ziek gezins- of familielid;
• palliatieve zorgen;
• zorgen voor je kind(eren) met een beperking jonger dan 21 jaar;
• zorgen voor je eigen zwaar ziek minderjarige kind of een zwaar ziek minderjarig kind dat deel uitmaakt van het gezin;
• een erkende opleiding volgen.

Duur

Tijdens je hele loopbaan heb je recht op maximaal 51 maanden tijdskrediet met motief. Voor het motief 'om een erkende opleiding te volgen' is het recht beperkt tot 36 maanden.

Voorwaarden

Op de datum van de schriftelijke melding die je naar je werkgever stuurt, moet je ten minste 24 maanden anciënniteit hebben in het bedrijf. In het geval van een halftijds tijdskrediet of een vermindering met een vijfde moet je ook gewerkt hebben gedurende de 12 maanden die voorafgaan aan de schriftelijke melding aan de werkgever. In het geval van een halftijds tijdskrediet moet je ten minste 3/4e gewerkt hebben en in het geval van een vijfde tijdskrediet moet je voltijds gewerkt hebben.

Je kan het tijdskrediet met motief voltijds, halftijds of met een vijfde vermindering opnemen. Werknemers kunnen niet altijd eender welke vorm van tijdskrediet kiezen.

• Het tijdskrediet van een vijfde is gegarandeerd voor alle werknemers.
• Een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) voor de sector of het bedrijf moet afgesloten zijn om een voltijds of halftijds tijdskrediet te verkrijgen voor de volgende motieven: 'zorgen voor zijn/haar kind(eren) onder de 8 jaar', 'palliatieve zorgen', 'zorgen voor een ernstig ziek gezins- of familielid' en 'een erkende opleiding volgen'.

Je beschikt over een maximumduur aan tijdskrediet met motief over de hele loopbaan. Deze duur wordt uitgedrukt in kalendermaanden. Dat betekent dat dit krediet niet varieert naargelang de vorm van gevraagde onderbreking (voltijds, halftijds of met een vijfde).

Uitkeringen

Je krijgt een uitkering van de RVA. Het bedrag van de uitkering is afhankelijk van het type tijdskrediet en je persoonlijke situatie. Meer informatie vind je op de website www.rva.be.

Verlof zonder wedde

Je kan steeds aan je werkgever vragen om verlof zonder wedde te krijgen. Samen met hem kan je dan onder meer bepalen onder welke voorwaarden en voor hoelang je verlof neemt. Het is belangrijk dat jullie samen tot een akkoord komen, want onbetaald verlof is geen recht.

Onbetaald verlof heeft gevolgen voor je rechten in de sociale zekerheid, meer bepaald in de werkloosheidsverzekering en de ziekte- en invaliditeitsverzekering. Het kan wel zijn dat de collectieve arbeidsovereenkomst van je sector of bedrijf een regeling voor verlof zonder wedde voorziet.

Stoppen met werken

Als je ontslag neemt om voor je kind te zorgen, krijg je geen uitkering voor de tijd dat je je kind opvoedt. Je behoudt wel je recht op uitkeringen tijdens de eerste 3 jaar na de geboorte van je kind, op voorwaarde dat je je minstens 6 maanden met de opvoeding van je kind bezighoudt. Als je je na die 6 maanden inschrijft als werkzoekende, kan je nog eens een werkloosheidsuitkering ontvangen en ben je opnieuw gedekt voor alle sectoren van de sociale zekerheid.

Vermeld duidelijk in je ontslagbrief dat je de arbeidsovereenkomst verbreekt om je kind op te voeden.